مشکل کندی واردات خودرو کجاست؟

اهمیت صنعت، معدن و تجارت در هر کشوری به عنوان مهمترین زمینه برای ایجاد فرصت های شغلی، ایجاد ارزش افزوده و کسب ارز بر کسی پوشیده نیست. اما انباشت سیاست های نادرست از جمله مالکیت دولتی، قیمت گذاری اجباری، سرکوب ارز، قوانین سنگین و حمایت نامحدود از تعرفه طی سال های گذشته باعث شده تا اهداف صنعتی کشور در بسیاری از زمینه ها از جمله صنعت خودرو با شکست مواجه شود. پس از نفت و بانک، صنعت خودرو بزرگترین صنعت کشور است و حدود 3.4 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور و 10 درصد از میانگین ارزش افزوده کل صنعت کشور را به خود اختصاص داده است.

اعمال تحریم های شدید علیه کشور در سال 2017 باعث اختلال در تولید خودرو شد که از سال های اولیه دهه 2000 روند افزایشی داشته است. خروج شرکای خارجی از شرکت های خودروسازی، سختی تامین قطعات یدکی و در نهایت کاهش شدید تولید، دست به دست هم داد تا خودرو عملا به کالای سرمایه ای تبدیل شود.در این میان سیاست قرعه کشی خودرو، قیمت گذاری اجباری و رشد نقدینگی در سال های گذشته در کشور اعمال شد، این محصول باعث جهش قیمتی بسیاری شد. ممنوعیت واردات خودرو در این مدت نیز این وضعیت را تشدید کرد به گونه ای که قیمت برخی خودروهای وارداتی در کشور حتی با احتساب نرخ ارز آزاد بسیار بالاتر از سایر کشورها شد.

کارشناسان حذف انحصار از بازار خودرو را یکی از راه های برون رفت از وضعیت مبهم صنعت خودرو می دانند و بر این باورند که رفع ممنوعیت واردات خودرو می تواند سیاست مناسبی برای رفع انحصار در بازار خودرو باشد. پاسخ به انحصار انباشته شده تقاضا در این بازار اما واردات خودروهای خارجی همچنان به صورت قطره ای انجام می شود که تاثیر چندانی بر بازار خودرو ندارد.

براساس اعلام گمرک طی 9 ماهه امسال 4 هزار و 386 خودرو به ارزش 86 میلیون و 478 هزار دلار به طور قطعی وارد کشور شده که البته با وعده واردات 100 هزار خودروی وزارت ایمنی فاصله زیادی دارد. . از میان این مشکلات دو مشکل اساسی را می‌توان شناسایی کرد: اولی، همان‌طور که بارها گفته و از سوی مقامات مسئول از جمله وزیر صمت نیز تأیید شده است، محدودیت منابع ارزی کشور است. مورد دوم را نیز باید در تضاد دستگاه های دولتی در بحث واردات خودرو جست و جو کرد. به نظر می رسد با این کندی واردات خودرو بهتر است تصمیم گیرنده شکست خود را در این زمینه پس از گذشت دو سال از تصمیم رئیس جمهور برای آزادسازی واردات اعلام کند.

اما به نظر می رسد رفع دائمی ممنوعیت واردات و کاهش تدریجی واردات خودرو در مدت 5 سال (به طوری که خودروسازان داخلی زمان کافی برای حضور در بازار رقابتی داشته باشند) می تواند یکی از راه حل های موثر برای رفع مشکل افزایش باشد. سطح رقابت در بازار خودرو کشور همچنین حذف رانت از سمت تقاضای بازار خودرو، رفع انحصار و افزایش رقابت در بازار خودرو و حذف مداخلات غیرکارشناسی در صنعت خودرو را می توان از دیگر راهکارهای مدیریت صنعت خودرو در کشور عنوان کرد. . موضوع اساسی نجات صنعت خودرو، به عبارت دیگر تبدیل شدن به یک خودروساز، مستلزم استراتژی اصلی مشارکت بین‌المللی با خودروسازان جهانی است. همکاری با شرکت های خارجی در زمینه تولید، توسعه فناوری و تبادل دانش می تواند انگیزه و فرصت بیشتری به صنعت خودروسازی ایران بدهد.