سال گذشته ماشین آلات معدنی و راهسازی، تراکتور و قطعات خودرو تا حد زیادی به کشور وارد شد. این واردات به صورت شبه ارزی و ارز شخصی انجام شد و به طور کلی سهم زیادی از منابع ارزی کشور را به خود اختصاص داد. طبق آمار ارائه شده در سال 1402، حدود 2 میلیارد دلار ارز برای واردات این سه دستگاه هزینه شده است. ارزی که در صورت ارائه حمایت ها و برنامه های دولت مناسب می توانست برای تولید این خودروها یا سرمایه گذاری شخصی هزینه شود.
هزینه 2 میلیارد دلاری برای واردات یدک‌کش، ناوگان معدنی و راهسازی
بر اساس آمار منتشر شده، سال گذشته حدود 2 میلیارد دلار ارز برای واردات ماشین آلات معدنی و راهسازی و تراکتور هزینه شده است. بر این اساس 500 میلیون دلار با استفاده از ارز Namay صرفه جویی شد. ارز نیمایی به عنوان یکی از ابزارهای تخصیص ارز ایران از طریق سامانه نیمایی به واردکنندگان تخصیص می یابد. این ارز که قیمت پایین تری نسبت به ارز بازار آزاد دارد، برای واردات کالاهای اساسی، مواد اولیه و برخی ماشین آلات استفاده می شود. بنابراین اختصاص 500 میلیون دلار از این ارز به واردات ماشین آلات معدنی و راهسازی و تراکتور نشان دهنده اهمیت این بخش ها در توسعه زیرساخت های کشور است. واردات ارز در این بخش‌ها نشان از اولویت‌بندی دولت بر این اقلام دارد تا پروژه‌های عمرانی و عمرانی کشور تحت تأثیر عرضه آن‌ها قرار نگیرد.
سهم ارز شخصی در واردات کالاهای سنگین چقدر است؟
از 2 میلیارد دلاری که این گروه برای واردات خودروهای تجاری هزینه کرده است، تقریباً 1.5 میلیارد دلار (75 درصد) از این ماشین آلات و تراکتورها به صورت ارزی نقد شده است. ارز افراد را معمولا واردکنندگان از منابع خود تامین می کنند و ارز مورد نیاز برای واردات در بازار آزاد یا از طریق منابع ارزی خود افراد تهیه می شود. واردات با این نوع ارز نشان از تقاضای بالای داخلی برای این ماشین‌ها دارد و حاکی از آن است که حتی با وجود محدودیت‌های اعمال شده بر ارز، بازار ایران نیاز شدیدی به این نوع ماشین‌آلات دارد که تنها با ارز نیمایی قابل تامین است. این مشکل می تواند به دلیل نوسانات نرخ ارز، محدودیت در تخصیص شبه ارز و یا تقاضای بالای بازار باشد.
26000 واردات کشنده در سه سال
بر اساس گزارش منتشر شده از سوی گمرک ایران، طی یازده ماه گذشته سال گذشته 5 هزار و 857 دستگاه تراکتور به ارزش 752 میلیون و 421 هزار دلار در راستای نوسازی و افزایش ظرفیت ناوگان جاده ای کشور وارد کشور شد. در سه سال گذشته در مجموع 24847 قاتل وارد کشور شده اند.
آمار واردات قاتل در سال های 1400 و 1401 نیز نشان می دهد که در سال 1400 تعداد 8 هزار و 951 واحد و در سال 1401 بر اساس ماده 30 احکام دائمی برنامه های توسعه کشور، 10 هزار و 39 واحد ترور وجود داشته است. کشور و بند ش تبصره ۷ قانون بودجه سال جاری معرفی شد.
از سوی دیگر، آخرین آمار از وضعیت واردات کشنده که در خرداد ماه سال جاری منتشر شد، حکایت از ترخیص ۲۶ هزار بسته کشنده از گمرکات کشور در سه سال گذشته دارد. حدود 2000 کامیون سنگین نیز به گمرک اظهار شده و 3000 کامیون دیگر هنوز اظهار نشده است.
تاثیر واردات ماشین آلات سنگین و ارز خارجی بر اقتصاد کشور
واردات این خودروها از چند جهت می تواند اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار دهد، چه از طریق ارز اسمی و چه از طریق ارز شخصی. اولاً واردات گسترده ارز خود می تواند فشار بر بازار ارز را افزایش داده و باعث نوسانات نرخ ارز در بازار آزاد شود. از سوی دیگر، واردات نیمایی به دلیل قیمت پایین آن می تواند به کنترل تورم و تثبیت قیمت ها در بازار داخلی کمک کند، اما باید توجه داشت که منابع ارزی دولت محدود است و تخصیص بی رویه به نیمایی می تواند منجر به کاهش قیمت شود. ذخایر ارزی کشور
یکی از چالش های اساسی در واردات این اقلام محدودیت منابع ارزی است. به منظور کاهش فشار بر منابع ارزی و جلوگیری از افزایش نرخ ارز در بازار آزاد، یکی از راه حل های ممکن می تواند تشویق به تولید داخلی این اقلام باشد. اگرچه تولید داخلی ماشین‌آلات پیشرفته و قطعات خودرو مستلزم سرمایه‌گذاری‌های کلان و انتقال فناوری است، اما می‌تواند وابستگی به واردات را کاهش دهد و اقتصاد ملی را در بلندمدت رونق بخشد.
راه حل دیگر می تواند بهبود روند تخصیص ارز اسمی باشد. دولت می تواند با سیاست گذاری مناسب و اختصاص ارز نیمایی تنها برای واردات اقلام استراتژیک، واردات کالاهای غیرضروری را محدود کند.
تشویق به استفاده از ارزهای محلی در تجارت با کشورهای همسایه نیز می تواند به کاهش تقاضا برای ارزهای خارجی کمک کند. در نهایت افزایش شفافیت در تخصیص ارز و نظارت دقیق بر روند واردات می تواند به بهبود وضعیت بازار و کاهش سوء استفاده ها کمک کند. این اقدامات می تواند به ثبات بازار ارز، کنترل تورم در کشور و جلوگیری از بحران های اقتصادی کمک کند.
منبع: https://www.donyayekhodro.com/news/250433/%D8%B3%D9%87%D9%85-%DB%B7%DB%B5%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%B2-%D8%A7%D8%B4%D8%AE%D8%A7%D8%B5-%D8%A7%D8%B2-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%A7%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%88-%DA%A9%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%87%D8%A7