وزیر واردات به درد صنعت خودرو نمی پردازد

این روزها بحث ها و گمانه زنی ها برای انتخاب 14 وزیر دولت در حالی افزایش یافته است که برخی وزارتخانه ها همچنان موضوع بحث و جدل هستند و از جمله این وزارتخانه های حساس، وزارت صنعت، معدن و تجارت است. تاکنون اعضای تیم کاری برای انتخاب وزیر صمت دولت چهاردهم منصوب شده اند که مسعود الخوانساری، محمود نیلی احمدآبادی، علیقی مشایخی، رضا وایسه، محمد نجفی عرب، حسین سلاح ورزی، خداداد غریب پور هستند. ، سید حسین هاشمی، محسن صفایی فراهانی، محسن زایی، محمد قاسمی، گلناز نصرالله، سومبت حقوبیون، عیسی منصوری، هاشم طبعی و مجتبی لشگربلوکی.

در این میان، دیدگاه گزینه های تصدی وزارت حراست در خصوص صنعت خودرو به عنوان دومین صنعت بزرگ کشور پس از صنعت نفت نیز بسیار مهم و تعیین کننده است. به خصوص اینکه صنعت خودرو و بازار آن در ایران در بسیاری از مسائل و مشکلات گیر افتاده است که باعث شده تولید خودرو آسیب ببیند و بازار آن دچار رکود تورمی شود.

در این زمینه نظرات احمد رفعت موسس سازیه کوستر سایپا بنیانگذار توسعه و تعمیق ساخت داخلی و اولین مدیر تولید داخلی قطعات یدکی خودرو در کشور طی مصاحبه ای مورد توجه شما قرار خواهد گرفت.

شما اولین شرکت تامین قطعات خودرو در کشور را با نام “سازه گستر سایپا” تاسیس کرده اید. عملکرد این شرکت را پس از سه دهه چگونه ارزیابی می کنید؟

اهداف و سیاست هایی که در سازگستر سایپا دنبال کردیم بعد از خروج از این سازمان ادامه پیدا نکرد. قطعات پس از سازه کاستار در دهه 1970 به عنوان خریدهای خارجی فهرست شدند. برای بیش از دو دهه، خرید قطعات خودروهای خارج از جاده مزایای مالی برای مشتریان به همراه داشته است.

کارگروهی برای انتخاب وزیر امنیت دولت چهاردهم تشکیل شد و صنعت خودرو یکی از چالش های مهم دولت چهاردهم است. به نظر شما برای نجات این صنعت چه راهکارهایی را می توان به وزیر آینده امنیت توصیه کرد؟

راه نجات صنعت خودرو، واردات قطعات از اروپا و چین نیست، بلکه بر اساس برنامه ای است که 30 سال پیش برای زنجیره تامین و قطعه سازان خود دنبال کردیم. در آن زمان صاحبان خودروهای پراید برای خرید قطعات یدکی به دنبال محصولات سازه کاستار در بازار پساب بودند. زیرا کیفیت قطعات سفارشی سازه گستر بیشتر و بهتر از نمونه های مشابه بود. تنظیم صنعت خودرو و توسعه داخلی سازی نیازمند وزیر و مدیران خاموش و معتقد به تولید داخلی و فارغ از تفکر وارداتی است. در مورد رئیس جمهور منتخب، من نگران این هستم که وزرا و مدیران دولت یازدهم و دوازدهم که تفکر وارداتی دارند در کابینه دولت چهاردهم قرار گیرند.

طی سال‌های گذشته تنها شعار رشد صنعت خودرو از زبان وزرای دولت‌های مختلف شنیده شده است، اما پیشرفت چشمگیری در روند خودروسازی مشاهده نشده است. برای رسیدن به این شعار چه باید کرد؟

رهبر معظم انقلاب در دیدار با مدیران صنعت بارها کلید واژه اقتصاد مقاومتی را که استفاده حداکثری از امکانات داخلی برای تولید محصولات اقتصادی است، ذکر کرده اند. این به معنای ممنوعیت واردات نیست، بلکه به این معناست که اگر امکان تولید محصول یا بخشی از آن در کشور وجود ندارد، باید موازی با واردات برای بومی سازی آن سرمایه گذاری کرد. با این حال، صنعت خودرو از امکانات محلی برای تولید داخلی غافل بوده و هست. تجهیزاتی که الان در صنعت خودرو وجود دارد با امکاناتی که 30 سال پیش در سازي گستر سایپا وجود داشت که برنامه تجمیع را دنبال می کردیم قابل مقایسه نیست. در آن زمان بیشتر از تجهیزات داخلی استفاده می کردیم. در اوایل دهه 70، عملکرد سازگستر سایپا تعجب محمد هادی نژاد حسینیان، وزیر صنایع سنگین دولت های ساختمانی را برانگیخت. هر چند بیشترین پشتیبانی را برای فضای داخلی قطعات خودرو داشت. رشد صنعت خودرو و سایر صنایع به اقتصاد مقاومتی خلاصه می شود.

در صنعت خودرو اگر قرارداد با زنجیره تامین داخلی منعقد شود، احتمال اختلاس تقریبا صفر درصد است. زیرا اسناد مالی در کشور توسط نهادهای نظارتی قابل رصد و ردیابی است. اما اگر خرید در خارج از کشور انجام شده باشد، امکان ردیابی داده های مالی وجود ندارد. این مشکل برخی از مدیران را به خرید خارجی علاقه مند کرده است

بسیاری از فعالان صنعت خودرو دلیل چینی شدن صنعت خودرو را اعمال تحریم های سخت می دانند. شما در مورد آن چه فکر میکنید؟

بحث در مورد تحریم ها موضوعی انحرافی است. زمانی که پراید و رنو 5 را 100 درصد بومی ساختیم، زیرساخت های موجود وجود نداشت. موضوع چین، مانند تحریم ها، بهانه ای برای توسعه ندادن اهلی سازی است. اگر مفهوم اقتصاد مقاومتی همانطور که اشاره کردم به معنای واقعی آن اعمال شود، صنعت خودرو تنها به 10 درصد واردات نیاز خواهد داشت. البته باید اشاره کنم که همکاری با صنعت خودروسازی چین به دلیل وحشیانه تحریم ها بسیار راحت تر از همکاری با سایر کشورها است. اما همانطور که قبلا اشاره کردیم متولیان و مدیران صنعت خودرو استفاده بهینه و حداکثری از امکانات بومی را فراموش کرده اند.

طی دو سال از تاسیس شما سازگستر سایپا، ساپکو نیز تاسیس شد. به نظر شما آیا این دو شرکت از اهداف خود منحرف شده اند؟

آره؛ سازه کوستر و سابکو هر دو از اهداف، برنامه ها و ماموریت خود فاصله گرفتند. زیرا در هر دو شرکت مذکور مدیرانی بودند که اعتقادی به ساخت داخل نداشتند. زمانی که مسئولیت هدایت سازگستر سایپا را بر عهده داشتم، اتحاد و همدلی بین مدیران این شرکت و قطعه سازان وجود داشت. اما اکنون این روش و سیاست در این دو شرکت وجود ندارد. این را هم بگویم که بعد از خودروسازی هر صنعتی با هدف بومی سازی وارد شد و آن برنامه ها ادامه پیدا نکرد.

چرا بیشتر خودروسازان به خرید از خارج از کشور و تامین قطعات و مجموعه های خودرو از منابع خارجی علاقه مند هستند تا داخلی؟

در صنعت خودرو اگر قرارداد با زنجیره تامین داخلی منعقد شود، احتمال اختلاس تقریبا صفر درصد است. زیرا اسناد مالی در کشور توسط نهادهای نظارتی قابل رصد و ردیابی است. اما اگر خرید در خارج از کشور انجام شده باشد، امکان ردیابی داده های مالی وجود ندارد. این مشکل برخی از مدیران را به خرید خارجی علاقه مند کرده است. 15 سال پیش جلسه ای با مدیرعامل یک شرکت خودروسازی داشتم که علت واردات قطعات یدکی را از ایشان پرسیدم و مدیر مذکور مدعی صرفه اقتصادی واردات شد. چنین پاسخ هایی حاکی از عدم علاقه به قطعه سازان برای سرمایه گذاری و ارائه منافع شخصی است.

بسیاری از فعالان زنجیره تامین به عدم علاقه وزارت امنیت به اجرای برنامه های داخلی سازی اعتراض دارند. به نظر شما برای بهبود این موضوع در وزارتخانه مذکور چه باید کرد؟

وزارت امنیت باید به اقتصاد مقاومتی ایمان داشته باشد و به فکر توسعه تولید داخلی باشد. اگر امروز قطعات یدکی و خودروهای چینی وارد جولان در صنعت خودروسازی شود. دلیل آن هم نبود چنین رویکرد و تفکری در وزارت حریم خصوصی است.

عملکرد قطعه سازان نسبت به دهه 70 امتیاز شما به الشمسی چیست؟

تولیدکنندگان قطعات و زنجیره‌های تامین به دلیل تفکر معیوب برخی از مدیران سودجو از مسیر خارج شده‌اند. در دهه 70 برای تامین فضای داخلی داشبورد پراید با قطعه ساز در سازی کاستار قرارداد بستم و مدیر واحد قطعه سازی گفت برای تامین داشبورد را وارد می کند. من در پاسخ اعلام کردم که اگر جز قالب داشبورد قطعه دیگری وارد شود همکاری صورت نمی گیرد. در حال حاضر اگر قراردادی مشابه بین قطعه سازان و خودروسازان بسته می شد، متاسفانه قطعه ساز را به سمت بازار چین هدایت می کردند!

چرا مشتریان داخلی خودرو بیش از دو دهه است که از کیفیت محصولات گله مند هستند؟

شایعات از جاده خصوصی حاکی از آن است که برخی از قطعه سازان در حال ارسال محصول به یک تامین کننده خودرو هستند و به برخی از مسئولان کنترل کیفیت پیشنهاد رشوه می دهند. آنها خواستار آن هستند که ضعف های هنری و کیفی قطعه نادیده گرفته شود. چنین مشکلاتی به دلیل کیفیت پایین خودروهای تولید داخل است.